Zeven rondes digitale boekbespreking door Markante leesclub

Graaf van Moskou, Amor Towles

21-01-2021 * via Zoom

Handig om voorafgaande aan de bespreking te vermelden: normaal is de layout bij het begin van een Zoommeeting ‘Active Speaker View’. Zodra iemand iets zegt of een geluid maakt, komt ze als enige in beeld en dat geeft een heel onrustig verloop van de meeting. Om dat te voorkomen stelt iedereen bij aanvang van de meeting het scherm in op ‘Gallery view’ (door op de 4 puntjes op het beeldscherm te klikken, verschijnen de verschillende mogelijkheden). Elke deelnemer is nu te zien en dat maakt het makkelijker om een discussie te voeren. Ook omdat het dan niet nodig is om de individuele microfoons steeds aan en uit te zetten. Wil je meer lezen over de haalbaarheid van een boekbespreking via een zoommeeting? Je vindt het in het vorige artikel ‘Leesclubverhalen: de Markante* leesclub van Schoten’. Bovendien ontdek je daar wanneer een leesclub Markant is 🙂

Om ervoor te zorgen dat het na deze blog interessant blijft om ‘Graaf in Moskou’ te lezen, heb ik geprobeerd zo weinig mogelijk informatie weg te geven over het plot.

Sommige stellingen en overwegingen geven mijn persoonlijke mening weer; als dit het geval is, heb ik het vermeld.

Korte samenvatting

Graaf Rostov is een Russische aristocraat die door de bolsjewieken veroordeeld wordt om de rest van zijn leven door te brengen in het Metropol, het meest luxueuze hotel in Moskou. Het verhaal begint met het proces in 1922. Omdat hij in zijn jonge jaren een revolutionair gedicht zou hebben geschreven wordt hij niet veroordeeld tot de dood, maar tot gevangenschap in het hotel. Zodra hij een stap buiten zet, zal hij geëxecuteerd worden.

De roman gaat over de 32 jaar huisarrest die Rostov in Metropol doorbrengt. Vóór de veroordeling heeft hij een tijd in Parijs gewoond en vervolgens in een van de mooiste suites van het hotel. Na het proces wordt hij verbannen naar een kleine kamer op de zolderverdieping. Hij weet zich wonderwel goed aan te passen; lang geleden leerde hij dat het geheim van het leven schuilt in het vermogen om de omstandigheden voor je te laten werken, in plaats van je erdoor te laten overmeesteren. Door zijn charisma en vrolijke aard raakt hij met veel personen in het hotel bevriend. Ondanks enkele dieptepunten houdt het luxueuze hotelleven hem op de been. Eerst door gebruik te maken van de vele services, later door juist een dienende rol op zich te nemen.

Tijdens de bespreking trekt een van de leesclubleden een parallel naar de situatie die wij nu meemaken: in je woning opgesloten zitten om te voorkomen dat het coranavirus zich verder verspreidt. Het is aannemelijk dat het leven makkelijker zou zijn als we onszelf net als graaf Rostov konden aanpassen aan de omstandigheden. Velen proberen dat ook, bijvoorbeeld door nieuwe bezigheden te ontwikkelen zoals het beoefenen van bak- en andere kokkerelkunsten. Ook dit is een parallel met de roman: fijne gerechten en een goede wijnkeuze, het lijken de ankerpunten waaraan graaf Rostov zich vasthoudt tijdens zijn ballingschap. Toch vind ik dat de vergelijking niet helemaal opgaat. Zo legt de graaf zich neer bij de omstandigheden omdat hij in principe geen uitzicht heeft om ooit nog buiten het hotel te kunnen leven. Wij gaan er hoe dan ook vanuit dat de ontwrichting van de maatschappij tijdelijk is en doen niet anders dan bedenken wat straks weer kan. Juist het perspectief op betere tijden houdt ons op de been.

Een andere mooie opmerking kwam van een nieuw leesclublid, zij had vroeger in een hotel gewerkt. Voor haar was het extra aangenaam om samen met graaf Rostov in Hotel Metropol rond te waren.

1e ronde: algemene indruk zonder commentaar van de anderen

Geef een punt op schaal van 1 op 10

Waarom heb je het boek graag of juist niet graag gelezen?

Het gemiddelde kwam ongeveer uit op een 8. De meeste uitschieters waren naar boven, eentje naar beneden en enkelen vonden het boek zo-zo. Een verdeeldheid als deze is ideaal als uitgangspunt voor een interessante discussie, en ondanks Zoom kwam het daar dan ook van. In de hierop volgende rondes, want in deze fase mag geen commentaar worden gegeven.

Degenen die het boek een 8 of hoger gaven, legden de nadruk op:

de humor in het boek
de mooie beschrijvingen
de filosofische beschouwingen
de historische achtergrond, van het Rusland voor en na de Bolsjewistische revolutie
vlotte verteltoon
goede opbouw

Voor de anderen was het boek:

te langdradig
te afstandelijk, in de zin dat de personages steeds op afstand bleven. Ze zijn niet invoelbaar en nogal 1-dimensionaal: de slechten zijn alleen maar slecht, de goeden hebben geen fouten of tekortkomingen waardoor de personages vaak niet herkenbaar zijn. Het verhaal wordt verteld vanuit de derde persoon, grotendeels vanuit het standpunt van de graaf. Toch zit je als lezer niet in hem, je komt te weten wat hij voelt door de gebeurtenissen en de beschrijvingen, niet door te voelen wat hij voelt.
niet geloofwaardig, een verhaal over een aristocraat tijdens de Sovjet-Unie, een super dictatoriale en repressieve staat, kan bijna niet eindigen met een happy end. Hiertegen bracht een leesclublid in dat het verhaal in feite een open einde heeft en dat je dus niet weet of het goed afloopt. Hiermee waren anderen het dan weer niet eens, maar om te voorkomen dat ik te veel weggeef voor degenen die het boek willen gaan lezen, zal ik het hierbij laten.
niet volledig, op sommige vragen wordt geen antwoord gegeven. Bijvoorbeeld, wat is er gebeurd met Nina, een vrouw die in haar jeugd ook in het hotel woonde, en bevriend raakte met de graaf. Zij laat haar dochter Sophia bij Rostov achter om haar man te volgen naar een werkkamp in Siberië. Zelf heb ik begrip voor het feit dat de schrijver deze verhaallijn niet verder uitdiept. Het had het boek nóg omvangrijker gemaakt, bovendien geeft de mysterieuze situatie een goede weergave van de Sovjet-Unie in die tijd: mensen konden verdwijnen zonder dat iemand ooit nog van hen hoorde.

2e ronde: Wat vind je van de structuur van het boek? En van het vertelstandpunt?

De roman, bestaande uit 461 pagina’s, is verdeeld in verschillende delen. Hierdoor kon de schrijver sprongen maken in de tijd. Omdat het over een tijdspanne van 32 jaar gaat, komt dit de vaart in het verhaal ten goede.

Vertelstandpunt:

Het verhaal wordt grotendeels vanuit graaf Rostov verteld in de derde persoon enkelvoud. Af en toe is een alleswetende verteller aan het woord, die moeilijk te onderscheiden is van het hoofdpersonage. Als de auteur de geschiedenis of het verhaal nader wil toelichten maakt hij hier en daar gebruik van voetnoten.

3e ronde: Wie zijn de belangrijkste personages? Zijn ze herkenbaar?

Welke eigenschappen hebben ze? Vind je ze sympathiek of juist niet sympathiek?

De overgrote meerderheid van de leesclub had veel sympathie voor Graaf Rostov. Hij is innemend, kent geen zelfmedelijden, is een sociaal middelpunt in het hotelleven, en bovendien niet veeleisend. Rostov is een rasaristocraat, maar soms lijkt hij het eens te zijn met enkele revolutionaire ideeën, bv als hij ze hoort uit de mond van de 9 – jarige Nina.

Een opmerkelijke karaktertrek die me pas na de boekbespreking te binnen schoot is dat de graaf graag zijn balans oefent. Als hij leest doet hij dat terwijl de stoel op de twee achterste poten balanceert en als hij op het dak praat met de oude klusjesman, die uit dezelfde geboortestreek komt als hij, doet hij hetzelfde op een rechtopstaande plank. Een andere trek, die daaraan verwant zou kunnen zijn, is de gave om perfecte tafelschikkingen te maken: daarvoor moet je immers eindeloos schipperen om een goede balans te vinden.
Ik kan me niet voorstellen dat Towles deze opmerkelijke eigenschap zonder reden aan Rostov heeft toegedicht. Het lijkt me een illustratie van zijn vermogen om een evenwicht te vinden tussen zijn oude leven als aristocraat en een nieuwe rol binnen de opgelegde omstandigheden van zijn ballingschap.

Twee leesclubleden die minder enthousiast waren over het boek, werden door de personages Nina en Sofia milder in hun oordeel. De intrede van Sofia betekende zelfs een kantelmoment: vanaf dat punt werd het verhaal liever gelezen.

In 1922, aan het begin van het boek, is Nina negen jaar. Ze heeft een loper waarmee ze alle ruimtes van het hotel onderzoekt. De graaf en zij sluiten vriendschap en samen gaan ze op ontdekkingsreis door het hotel.

Nina is doortastend en erg wijs voor haar leeftijd. Na verloop van tijd verlaat ze het hotel maar ze komt Rostov in 1938 opzoeken met het zesjarige dochtertje Sofia. Haar man is gevangen genomen, ze wil hem volgen en vraagt de graaf een maand of twee voor het meisje te zorgen.

Zelf heb ik de meeste sympathie voor Rostovs vriend Misjka. Al tijdens hun studietijd bleek hij zoveel te ijsberen dat zijn schoenen erdoor versleten raakten. Hij is een revolutionair; door zijn irrationaliteit raakt hij verstrikt in de ideologieën van het communisme. Zijn mooie idealen om literatuur in te zetten voor de nieuwe wereldorde lopen stuk, hij weigert zich neer te leggen bij de censuur in zijn levenswerk over Tsjechov (al was de passage die eruit moest helemaal niet zo belangrijk). Hij wordt gevangen genomen.

Anna is aanvankelijk een onuitstaanbare filmster, maar als ze van haar voetstuk valt, verandert haar houding ten opzichte van Rostov. Ze weet weer op te krabbelen en krijgt succes in rollen waarin ze zich voordoet als een revolutionair.

De Bisschop is ‘de slechterik’. Hij vindt steeds nieuwe regels uit en wordt daardoor een karikatuur van de bureaucratie tijdens de Sovjet Unie. Towles lijkt in dit personage de Russische totalitaire staat te personificeren.

Richard is een Amerikaanse diplomaat die bij de ambassade in Parijs werkt. Hij is vaak te gast in Moskou en raakt in het hotel bevriend met Rostov. Soms probeert hij de graaf te verleiden om kleine spionage diensten te verrichten.

Tenslotte heeft Rostov ook een kennis bij de Russische geheime dienst. Hij verleent de man een dienst door hem te leren hoe de wereld buiten Rusland werkt. In ruil daarvoor kan de graaf op wederdiensten van hem rekenen.

4e ronde: wat is het thema?

Je zou deze vraag kunnen vertalen naar een andere, namelijk:

Waarom heeft de schrijver dit boek geschreven? Of liever, waarom dénk je dat de schrijver dit boek heeft geschreven, want je weet nooit zeker wat hem/haar voor ogen heeft gestaan. Het is zelfs mogelijk dat er bij de lezer thema’s naar boven komen waar de auteur zich bij het schrijven helemaal niet bewust van is geweest. Uit ervaring (dat wil zeggen door mijn roman Flardentango) weet ik dat het een mooie gewaarwording is als lezers/recensenten over thema’s in jouw boek vertellen, die er als het ware vanzelf in gekropen zijn.

Voor de meeste boeken zijn er verschillende antwoorden mogelijk, wat ook het geval lijkt te zijn in ‘Graaf in Moskou’. Uit de bespreking op 21 januari ’21 heb ik twee hoofdthema’s kunnen destilleren.

Het zegevieren van de individuele vrije wil

Er ontstond tijdens de bespreking een discussie of de overwinning van de individuele vrije wil voortkomt uit de innemende en standvastige persoonlijkheid van de graaf of dat Towles vooral heeft willen afrekenen met de politieke beginselen van de Sovjet-Unie.

In de eerste twee delen van het boek is de belangrijkste vraag: kan Rostov zijn huisarrest overleven door zich bij de omstandigheden neer te leggen? Dat lijkt het geval te zijn, hij zet zijn oude leventje met alle geneugten die daarbij hoorden voort, vindt geluk in de kleine (maar luxe) dingen van het leven, verliest nooit zijn goede humeur zodat hij met iedereen kan opschieten. Zijn vriendschap met schoolmeisje Nina is belangrijk voor hem, als ze opgroeit zien ze elkaar steeds minder vaak. Hij verliest haar uit het oog als ze ergens anders gaat wonen.

Op een bepaald moment hoort Rostov dat de Bisschop het etiket van alle wijnflessen heeft laten verwijderen in een poging om zelfs in de wijnkelder het gelijkheidsbeginsel door te voeren. Deze gebeurtenis leidt tot een kantelmoment in Rostovs leven. De aanblik van de anonieme flessen brengt hem tot de overtuiging dat zijn leven geen zin meer heeft. Zijn wereld is vervangen door een andere, wat heeft de nieuwe maatschappij aan een aristocraat die weet welke wijn het beste past bij welk gerecht? Tegelijk komt hij tot het besef dat het gelijkheidsbeginsel niet zal werken: door de etiketten te verwijderen verandert de inhoud van de flessen niet, de wijnen zullen altijd van elkaar blijven verschillen. Uit deze metafoor blijkt dat de schrijver elke poging van de staat om individualiteit te elimineren irreëel en belachelijk vindt. De passage is te vinden op pagina 150 e.v.

Welke wijn er ook in mocht zitten, het was zonder twijfel niet dezelfde als in de omringende flessen. Integendeel, de inhoud van de fles in zijn hand was het product van een geschiedenis even uniek en complex als die van een land, of van een mens. Uit de kleur, het aroma en de smaak zouden zeker de eigenaardigheden van de bodem en het klimaat en bovendien de gehele fenemenologie van het wijnjaar blijken. Een enkele slok zou het tijdstip van de lentedooi, de duur van de zomerregen, de heersende winden en de veelvuldigheid der wolken in het geheugen roepen.
Ja, een fles wijn was het ultieme destillaat van tijd en plaats; een poëtische uitdrukking van de individualiteit zelve. En toch lag zij nu hier, teruggeworpen in de zee der anonimiteit, het rijk der middelmatigheden en onbekendheden.

…

Plots doorziet de graaf nu ook zijn plaats binnen de verstrijkende tijd.

…

Kijkend naar de fles in zijn hand besefte hij dat zijn verleden inderdáád achter hem lag. Want de bolsjewieken, die er zo op gebrand waren de toekomst naar hun eigen idealen te herscheppen, zouden niet rusten tot ieder spoor van zijn Rusland was gerooid, vermorzeld of uitgeroeid.

Zijn vermeende overbodigheid maakt de graaf depressief. Hij staat zelfs op het punt om een eind aan zijn leven te maken. Door tussenkomst van de klusjesman die op het dak woont en uit dezelfde geboortestreek komt, springt hij niet naar beneden. Zonder dat de oude man het weet (of had hij wel in de gaten dat Rostov wilde springen?) laat hij de graaf zien dat een zwerm bijen is teruggekeerd uit hun geboortestreek Nizjni Novgorod; dit weten ze door van de honing te proeven. Het verleden van de graaf is dus toch niet helemaal uitgewist, de bolsjewistische revolutie heeft niet álles veranderd: de honing uit NN zal altijd hetzelfde blijven smaken (blz 173).

De honing deed denken aan gras op een rivieroever… een vleug van een zomerbriesje… een impressie van een pergola… Maar bovenal was daar de onmiskenbare essentie van duizend bloeiende appelbomen.

Later in het boek zullen juist de partijbonzen eisen dat de etiketten terugkomen: zij willen bij elk gerecht de juiste wijn kunnen aanbieden aan hun gasten. Hiermee gaan ze eens te meer in tegen hun eigen ideaal van gelijkheid voor en van alle burgers. Ze gebruiken het prestigieuze Metropol hotel immers om aan diplomaten en andere belangrijke gasten te laten zien dat de beginselen van de Sovjet-Unie succesvol zijn. De luxe binnen het hotel staat intussen in schril contrast met de schaarste die erbuiten overheerst.

In plaats van uit het leven te stappen, meldt Rostov zich aan als kelner in het restaurant van Metropol zodat hij zich gedurende de rest van zijn gevangenschap niet meer overbodig voelt. Ook de intermenselijke relaties die hij zo kan onderhouden zijn belangrijk voor hem. Bovendien neemt hij de zorg voor Sofia op zich, de dochter van Nina die in haar jeugd met hem bevriend was.

Verandering contra behoud

Zowel verandering als behoud spelen een belangrijke rol in ‘Graaf in Moskou’. Je kunt je afvragen of de schrijver dit thema bewust ingebracht heeft…

De Russische maatschappij is na de bolsjewistische revolutie totaal veranderd en het personage Rostov ontwikkelt zich door het verhaal heen. Eerst laat hij zich bedienen, dan is hij als kelner anderen tot dienst en tenslotte is hij bereid om zich op te offeren voor Sofia. Filmster Ana past zich eveneens aan. Aanvankelijk speelt ze romantische rollen, maar als ze van haar voetstuk valt, krabbelt ze op in revolutionaire personages. Omdat de roman meer dan drie decennia beslaat, veranderen kinderen naar volwassenen en volwassenen verliezen op hun beurt hun jeugdigheid.

Wat niet verandert:

De instelling van Misjka; hij blijft trouw aan zijn idealen en weigert op te geven.
Het Metropol. Na de revolutie heerst overal schaarste, maar in het hotel blijft de luxe bestaan als in een monument uit het verleden. Toch zal eind jaren twintig blijken dat ook het Metropol aan verandering onderhevig is, zij het ‘een lichte draai’ en ‘een vermoeden van een nieuw ontwerp’ (vergelijk het citaat in de zesde ronde).
De honing uit Nizjni Novgorod (geboortestreek van Rostov en de klusjesman).
De persoonlijkheid van de graaf. Het personage maakt weliswaar een ontwikkeling door (van bediend worden naar anderen bedienen), maar hij behoudt steeds zijn sociaal ingestelde persoonlijkheid. Hij overleeft zijn ballingschap door zijn immer blijmoedige en innemende karakter.

Juist deze keuze van Towles vind ik soms ongeloofwaardig. Allereerst: waarom raken de gebeurtenissen Rostov niet? Het extreme verlies van vrijheid, de verdwijning van Nina, de gevangenschap en teloorgang van zijn vriend Misjka (maar ook het feit dat zijn vriend steeds afspraken afzegt, en zelfs een hele tijd uit zijn leven verdwijnt omwille van een vrouw)… hij ervaart al die ellende, denkt er even over na, en gaat dan weer even vrolijk als ervoor verder. Zich druk makend om Bouillabaisse, cognacjes, en zo meer.
Toen ik op het punt kwam dat Rostov van het dak wilde springen, moest ik terugzoeken wat de reden daarvan kon zijn. Door de vrolijke toon had ik totaal niet in de gaten dat het gebeuren in de wijnkelder hem zo had aangegrepen.
Ten tweede: de manier waarop Rostov met de situatie omgaat, lijkt hem een happy end te gaan bezorgen. De teloorgang van Misjka en Nina passen veel meer bij het beeld dat we in het Westen altijd van de Sovjet-Unie hebben gehad.

Conclusie ronde 4

Wat was het antwoord van de leesclub?

Uit de aantekeningen van de boekbespreking concludeer ik dat de meeste leesclubleden ervan uitgaan dat de schrijver met het boek wilde aantonen dat de vrije wil van het individu onverslaanbaar is. Hij heeft dit gedaan door een vrolijk, aantrekkelijk en ook spannend verhaal te schrijven.

Daarnaast gingen er enkele stemmen op om aan het zegevieren van de individuele vrije wil een politieke opvatting te koppelen, namelijk de staat die te ver doorschiet in het streven naar eenheid en gelijkheid zal het afleggen tegen de individuele vrije wil. Wat helaas niet wil zeggen dat een dit onrechtvaardige bewind snel tot een eind zal komen. De Sovjet-Unie heeft zich bijna zeventig jaar staande weten te houden.

Niet alleen Rostov weet zijn individuele vrije wil in takt te houden. Hetzelfde geldt voor Misjka en Nina, al gaan zij er wel aan ten onder. Zoals gezegd vind ik hun ongelukkige lot geloofwaardiger dan dat van Rostov, in de tijd van de Sovjet-Unie delfde het opstandige individu meestal het onderspit. Helaas is dit in het Rusland van nu nog steeds het geval: onlangs is oppositieleider Alekej Navalny veroordeeld tot 3,5 jaar gevangenisstraf omdat hij zich niet op tijd had gemeld na een voorwaardelijke veroordeling. Hij was hiertoe verhinderd omdat hij in een Duits ziekenhuis lag na een vergiftiging, die hem hoogstwaarschijnlijk werd aangedaan in opdracht van president Poetin. In onze westerse ogen is het onvoorstelbaar dat een rechter, die onafhankelijk heet te zijn, tot een dergelijke uitspraak kan komen. Overigens blijft de vrije wil van Navalny overeind ondanks zijn gevangenschap: tijdens de rechtszitting riep hij op tot demonstratie, waaraan in alle delen van het land gehoor werd gegeven. Met tienduizenden arrestaties tot gevolg, dat dan weer wel.

5e ronde: Titel en Cover

Waarom is de titel Graaf in Moskou?

Vind je het een goede titel? Heeft de titel iets te maken met het thema?

Hoe vind je de cover? Zie je erin terug waarom de titel Graaf in Moskou is? Komt het thema op een of andere manier naar voren?

Titel en cover lijken op het eerste gezicht voor zichzelf te spreken, zowel de foto als de letters in goud. Een interessante opmerking tijdens de bespreking:

Rostov kijkt met enige afstand naar de buitenwereld, naar Rusland, naar Moskou, naar alles wat veranderd is, terwijl in Metropol alles hetzelfde lijkt te zijn gebleven (thema 2)

Maar ook het eerste thema is uit de beeltenis te halen:

De omstandigheden zouden Rostov tot zelfdoding kunnen aanzetten, maar zijn (vrije) wil om te overleven zegeviert (thema 1). Zelfs het karakter van de graaf spreekt uit de foto, namelijk zijn vermogen om tussen twee werelden te balanceren: zijn oude, aristocratische verleden en de nieuwe communistische maatschappij die zich grotendeels buiten het hotel afspeelt.

6e ronde: citaten/passages

Eventueel genoteerde citaten/passages uitschrijven of pagina’s markeren, zodat je tijdens de bespreking snel kunt voorlezen. Bovendien kunnen ook de anderen als ze willen meelezen de pagina’s snel vinden.

In de vierde ronde zijn al enkele passages weergegeven. Hier vermeld ik nog een mooie vergelijking waarin de verteller (het kan ook de graaf zelf zijn)beschrijft hoe hij in de evolutie van de Russische geschiedenis het beeld van een caleidoscoop herkent (pagina 179/180).

Voor de meesten van ons werden de late jaren twintig niet gekenmerkt door een reeks gedenkwaardige gebeurtenissen. Het verstrijken van die jaren leek eerder op het draaien van een caleidoscoop.
Onder in de buis van een caleidoscoop liggen kleurige glasscherven in een willekeurige samenstelling; maar dankzij een straaltje zonlicht, de tussenkomst van spiegels en de magie der symmetrie, treft men als men erin kijkt een patroon aan zo kleurig, zo uiterst complex dat het zeker lijkt dat het met de grootste zorg is ontworpen. En dan, door een lichte draai van de pols, beginnen de scherven te verschuiven en ze vormen een nieuw patroon – een patroon met z’n eigen symmetrische vormen, zijn eigen kleurcomplexiteit, zijn eigen vermoedens van een ontwerp.
Zo was het in de late jaren twintig in Moskou.
En zo was het in Hotel Metropol.

7e ronde – afsluitend

conclusie: geef je hetzelfde cijfer als voor de bespreking?

Niemand van de leesclubleden kwam tijdens de zoommeeting terug op het eerder gegeven cijfer. Wel hebben twee sceptici aangekondigd het boek in de toekomst nog eens te lezen, waaronder ikzelf. Mijn persoonlijke conclusie is voor de zoveelste keer: blij dat ik deel uitmaak van mijn Markante leesclub. Want zonder had ik dit boek niet gelezen, noch herlezen, en na de bespreking vind ik beide de moeite meer dan waard 😉

Extra informatie

Link naar een schitterende boektrailer:

https://www.facebook.com/AmorTowles/videos/1072963242782137

‘Graaf in Moskou’ (A Gentleman in Moscow, 2016) is de tweede roman van de Amerikaanse auteur Amor Towles (1964). In 2011 kwam ‘Een kwestie van hoffelijkheid’ (Rules of Civility) uit. Beide verhalen spelen zich af tijdens de eerste helft van de vorige eeuw in twee verschillende steden, respectievelijk New York en Moskou.

Towles heeft altijd van Russische literatuur en films gehouden, een liefde die hij deelt met het personage Rostov. De auteur studeerde Engels, toch speelde zijn werkzame leven zich grotendeels af in de financiële wereld, en wel als investeringsdeskundige. Toen hij in 2013 fulltime schrijver werd, lag het plot voor ‘Graaf in Moskou’ in hoofdlijnen vast. De inspiratie putte hij uit zijn veelvuldige verblijf in buitenlandse hotels waar hij zijn cliënten ontmoette. Hoewel het Hotel Metropol Moskou werkelijk bestaat (het Art Nouveau gebouw werd in 1907 als zodanig in gebruik genomen) schijnt toch een hotel in Genève model te hebben gestaan voor ‘Graaf in Moskou’. Hoe het ook zij, de auteur heeft veel tijd en energie in onderzoek gestoken, niet zozeer in de historische context, als wel in beschrijvingen van de gasten die in hotel Metropol logeerden. Het werkelijke schrijven heeft dan ook vele jaren in beslag genomen.